Nếu bạn đang gặp vấn đề về mụn trứng cá nặng và thường xuyên ghé thăm bác sĩ, chắc hẳn ít nhiều bạn đã biết đến Tretinoin thông qua các sản phẩm thuốc bôi ngoài da như Retin-A Cream, Erylik, Hiteen Gel... Thế nhưng, Tretinoin đâu chỉ có duy nhất công dụng điều trị mụn mà còn làm được nhiều hơn cả thế. 

Được biết, Tretinoin là hoạt chất da liễu hàng đầu trong điều trị mụn trứng cá và chống lão hoá da, được xem như một thành phần toàn năng có thể giải quyết được hầu hết các vấn đề về da mắc phải bao gồm mụn, thâm & sẹo mụn, tăng sắc tố & nám, nếp nhăn, da kém săn chắc... Tính đến thời điểm hiện tại, Tretinoin hiện vẫn đang là thành phần duy nhất được FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) công nhận về khả năng chống lão hoá hàng đầu. Nhiều bác sĩ da liễu xem Tretinoin như "tiêu chuẩn vàng" để có được làn da đẹp mịn màng, không tì vết như nhiều người luôn ao ước. 

Bên cạnh đó, cần đề cập đến việc Tretinoin là một trong những dẫn xuất mạnh nhất của Vitamin A (thuộc nhóm Retinoids) đường thoa ngoài da.

Tuyệt vời là thế, nhưng Tretinoin lại chưa được biết đến nhiều trong giới làm đẹp mà mà chủ yếu phổ biến với bác sĩ da liễu. Lý do chính nằm ở việc Tretinoin là hoạt chất thuộc nhóm thuốc kê toa (RX Only) - cần được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ da liễu. Khi đến thăm khám, bạn sẽ được bác sĩ kê đơn và sử dụng theo phác đồ điều trị. Do vậy mà phần đông chúng ta không biết đến hay sử dụng Tretinoin như một loại treatment chống lão hoá, làm trẻ hoá làn da. Thay vào đó, các phái sinh khác của Vitamin A ở mức độ nhẹ nhàng hơn được lựa chọn để sử dụng trong mỹ phẩm chăm sóc da hằng ngày, điển hình như Retinol, Retinaldehyde, Retinyl Pamitate.

Hôm nay trong bài viết này, Trash & Treasure sẽ giới thiệu đến các bạn một góc nhìn khác, tổng quan hơn về Tretinoin - phái sinh mạnh nhất của Vitamin A đường bôi, vì sao Tretinoin lại tốt và lý do bạn nên sở hữu một tuýp kem bôi chứa Tretinoin từ ngay bây giờ cho công cuộc chống lão hoá dài hạn của mình. Cùng tìm hiểu ngay nhé.

1. RETINOIDS

Trước tiên, chúng ta hãy cùng điểm lại đôi chút về Retinoids (đọc thêm bài viết chi tiết về Retinoids tại ĐÂY).

Retinoids là tên gọi chung của các phái sinh Vitamin A được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da. Tác dụng nổi bật nhất của Retinoids phải kể đến chính là trị mụn và chống lão hoá.

Cụ thể hơn về cơ chế hoạt động của Retinoids như sau:

• Trị mụn: Retinoids thúc đẩy quá trình sừng hoá của da, tăng cường tốc độ bong tróc tế bào chết, từ đó làm thông thoáng các lỗ chân lông bị tắc, giảm thiểu tình trạng tế bào chết ứ đọng dẫn đến bít tắc lỗ chân lông sinh ra mụn. Đồng thời, Retinoids cũng làm giảm tuyến dầu trên da, ngăn chặn việc dầu thừa tiết ra quá nhiều trở thành "mồi ngon" cho vi khuẩn gây mụn P.Acnes. Retinoids cũng có tác dụng chống sưng tấy, kháng khuẩn nên rất hữu hiệu trong việc trị mụn. 
• Chống lão hoá: Đối với nguyên bào sợi tức những tế bào giúp sản sinh ra chất nền nâng đỡ cấu trúc da, retinoid có tính chất kích thích mạnh sự tăng trưởng của nguyên bào sợi và quá trình tổng hợp tiền sợi collagen thông qua việc ức chế protein tiêu hủy collagen MMP do quá trình lão hóa theo tuổi và nắng. Do tác động bảo vệ da trước sự phân hủy collagen do MMP nên trên, nên retinoid mang lại hiệu quả trẻ hóa da dài lâu và bảo vệ da trước quá trình lão hóa da diễn ra hàng ngày. 

Tất cả các phái sinh thuộc nhóm Retinoids đều mang trong mình 2 khả năng tuyệt vời nêu trên. Tuy nhiên, không phải sản phẩm Retinoids nào cũng có hiệu quả. Bởi lẽ khi thoa lên da, Retinoids cần phải chuyển hoá thành Retinoic Acid mới có thể hoạt động và cải thiện làn da. Do vậy, nếu bạn sử dụng một dạng Retinoids yếu như Retinyl Palmitate, chúng phải mất một quá trình dài để trở thành Retinoic Acid như sau:

Retinyl palmitate -> Retinol -> Retinaldehyde -> Retinoic Acid.

Trong mỗi quá trình chuyển hóa, một phần các chất sẽ hao hụt, vì vậy, càng nhiều các bước chuyển hóa, tác dụng cuối cùng thể hiện trên da sẽ càng yếu.

Quay lại với Tretinoin ban đầu. Nếu bạn nhìn lên chuỗi quá trình chuyển hoá bên trên, thì Tretinoin thực chất là Retinoic Acid. Do đó mà Tretinoin không cần phải thông qua bất kì quá trình chuyển hoá nào, không hề phụ thuộc vào độ pH để có thể hoạt động như các phái sinh khác thuộc Retinoids. Suy ra, khi bôi lên da Tretinoin sẽ có thể phát huy được 100% tác dụng, giúp cải thiện da tối đa. 

Cũng cần phải nhấn mạnh rằng, Tretinoin là sản phẩm Retinoids đầu tiên được FDA Mỹ đã công nhận khả năng chống lão hoá và giảm thiểu các dấu hiệu lão hóa.

Trong một nghiên cứu về việc "Sử dụng retinoic acid đường bôi để điều trị tổn thương da do ánh nắng mặt trời" được công bố trên NCBI (link chi tiết tại ĐÂY), đã có 20 bệnh nhân có làn da bị tổn thương da mãn tính do nắng được đưa vào thử nghiệm để so sánh hiệu quả của kem bôi chứa 0,05% Tretinoin và giả dược (không chứa Tretinoin), mỗi ngày thoa một lần trong vòng 12 tuần liên tiếp. Và kết quả sau 12 tuần điều trị với Tretinoin đã mang lại "những cải thiện đáng kể về nếp nhăn quanh mắt, nếp nhăn quanh miệng và má, nếp nhăn ở vùng da tay và tình trạng vàng da tay."

Tiếp tục một nghiên cứu khác về khả năng cải thiện da lão hoá sớm do ánh nắng mặt trời (photoaging skin) được công bố trên NCBI. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng Tretinoin đã mang đến "sự cải thiện đáng kể tình trạng da lão hoá do ánh nắng" trên làn da của 14 trong 15 người tham gia thử nghiệm, so với những người tham gia sử dụng kem giả dược.

Ngoài ra, còn nhiều nghiên cứu khác kể từ cuối những năm 80 đến nay đã chứng minh được công dụng của Tretinoin trong điều trị chống lão hoá.

Nói tóm lại, thay vì bạn mất thời gian cho những sản phẩm dưỡng da nhẹ nhàng "sương sương" mà mãi không thấy da cải thiện, tại sao không thử nâng cấp level skincare của mình lên một tầm cao hơn với trải nghiệm có phần "hardcore" từ Tretinoin? Bởi lẽ "có công mài sắt có ngày nên kim", sau những ngày tháng mới sử dụng ban đầu phải trải qua các thể loại kích ứng, mẩn đỏ, purging mụn... thì chắc chắn Tretinoin sẽ mang lại cho bạn "quả ngọt" nếu như biết sử dụng đúng cách đấy. Nếu không muốn trông già hơn tuổi với một làn da nhăn nheo, chùng nhão, sạm nám sớm thì đừng ngại gì mà không cho Tretinoin một cơ hội nhé.

2. Cách sử dụng Tretinoin

Tretinoin nên được thoa càng gần với da càng tốt. Một số quan điểm "hardcore" hơn thậm chí còn cho rằng chỉ cần bôi Tretinoin trên da trần mà không thoa thêm bất kỳ sản phẩm dưỡng nào sau đó. Tuy nhiên, theo quan điểm của Trash & Treasure, bạn cần dưỡng da thật tốt để có được một nền da khoẻ mạnh trước khi bắt đầu điều trị với Tretinoin. Và để giảm thiểu các tác dụng phụ của Tretinoin, đặc biệt là khô và bong tróc da, bạn tuyệt đối đừng bỏ qua bước kem dưỡng ẩm nhé. 

Cụ thể hơn, đây là cách để sử dụng Tretinoin tối ưu nhất:

• Trước khi sử dụng Tretinoin, làm sạch da mặt với nước ấm và sữa rửa mặt dịu nhẹ, không dùng các loại sữa rửa mặt quá mạnh để hạn chế tối đa việc da bị kích ứng khi dùng Tretinoin.
• Rửa mặt thật sạch, tránh không bị sót lại cặn sữa rửa mặt trên da. Thấm khô với khăn mềm hoặc bông cotton.
• Cho một lượng vừa đủ Tretinoin (khoảng 1 hạt đậu cho đến 1 lóng tay tuỳ giai đoạn) và thoa đều lên toàn bộ da mặt, tập trung vào những vùng da có nếp nhăn / thâm nám. Tránh bôi trực tiếp Tretinoin lên môi, lỗ mũi và các khu vực gần môi vì có thể gây kích ứng. Nếu bạn dùng Tretinoin dạng lỏng thì có thể thấm đều dung dịch lên bông cotton rồi mới thoa lên mặt để điều chỉnh được dễ dàng hơn. 
• Sau khi thoa xong, nhẹ nhàng massage để Tretinoin thẩm thấu hết vào da. Tránh chạm tay lên da mặt cũng như không thoa bất cứ sản phẩm skincare nào lên da trong thời gian này.
• Sau 3-5 phút, thoa thêm kem dưỡng ẩm. Gợi ý: 

Dr.Jart Ceramidin Cream

Kem dưỡng ẩm Dr.Jart+ Ceramidin Cream với thành phần chứa đến 5 loại Ceramides khác nhau, có khả năng dưỡng ẩm sâu, ngăn ngừa da mất nước và hỗ trợ phục hồi da khô bong tróc hiệu quả.

(Xem chi tiết và đặt hàng tại ĐÂY)

Bên cạnh kem dưỡng ẩm, các bạn có thể kết hợp Tretinoin với một số sản phẩm chứa thành phần phục hồi màng ẩm da như Ceramide, Niacinamide, Panthenol... Những thành phần này sẽ hỗ trợ làm da khoẻ hơn và giảm các kích ứng da không mong muốn. Một số gợi ý bạn có thể tham khảo như sau:

Nacific Phytoniacin Whitening Essence

Nacific Phytoniacin Whitening Essence với hàm lượng Niacinamide 5%, Vitamin C và các chiết xuất thảo dược thiên nhiên giúp dưỡng sáng và làm đều màu da, mờ thâm sạm, hỗ trợ se khít lỗ chân lông, đồng thời kháng viêm & làm dịu da hiệu quả.

(Xem chi tiết và đặt hàng tại ĐÂY)

Paula's Choice 10% Niacinamide Booster

Paula's Choice 10% Niacinamide Booster là tinh chất tăng cường bổ sung hàm lượng Niacinamide 10% cho da, giúp cải thiện một cách đáng kể tình trạng da không đều màu, thu nhỏ lỗ chân lông, tái tạo cấu trúc da và xóa mờ những nếp nhăn li ti. Công thức sản phẩm dạng dung dịch siêu nhẹ, phù hợp cho mọi loại da, kể cả da nhạy cảm.

(Xem chi tiết và đặt hàng tại ĐÂY)

Paula's Choice CALM Redness Relief Repairing Serum

Paula's Choice CALM Redness Relief Repairing Serum là tinh chất dành cho da nhạy cảm, mẩn đỏ, kích ứng với phức hợp các thành phần Hyaluronic Acid, Ceramide NP, Ceramide EOP giúp dưỡng ẩm và hỗ trợ tái tạo, phục hồi lớp màng bảo vệ da.

(Xem chi tiết và đặt hàng tại ĐÂY)

Trong quá trình sử dụng Tretinoin, bạn cũng cần thực hiện một số thay đổi nhỏ trong thói quen sinh hoạt và chu trình chăm sóc da như sau:

• Tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời quá nhiều, đặc biệt là trong khung giờ nắng gắt từ 10h sáng - 4h chiều, bởi vì Tretinoin làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh sáng mặt trời. Luôn sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF tối thiểu từ 30 trở lên để bảo vệ da, kết hợp với các biện pháp che chắn vật lý như nón, áo khoác, kính râm, khẩu trang, ô/dù... cũng như tránh dành thời gian quá nhiều ở những nơi nắng gắt và không có bóng râm. Có thể bổ sung thêm viên uống chống nắng giúp tăng cường khả năng chống chịu của làn da trước tia UV và gốc tự do gây hại, đơn cử như:

Viên uống chống nắng Pesca P.H.Q Pcyno Hyalu Q10

Pesca P.H.Q Pcyno Hyalu Q10 là viên uống chống nắng, chống oxy hoá với phức hợp các thành phần Pycnogenol, Coenzyme Q10, Hyaluronic Acid giúp ngăn ngừa tác hại của tia UV, bảo vệ làn da từ bên trong, đồng thời cung cấp dưỡng chất nuôi dưỡng cho da khoẻ mạnh, sáng đẹp mịn màng, ngừa lão hoá sớm.

(Xem chi tiết và đặt hàng tại ĐÂY)

• Luôn giữ cho làn da và cơ thể đủ nước. Mặc dù không mạnh như Iso-tretinoin (đường uống) nhưng Tretinoin bôi ngoài da vẫn có các tác dụng phụ như làm da khô, bong tróc, đỏ rát, kích ứng... Vì vậy, hãy uống đủ lượng nước cho cơ thể mỗi ngày để giữ da luôn đủ ẩm, giúp cho Tretinoin hoạt động tối ưu trong việc chống lão hoá cho da.
• Tretinoin có thể cần đến vài tháng để mang lại sự thay đổi cho làn da, vì vậy bạn cần kiên trì sử dụng thường xuyên trong thời gian dài để nhận thấy kết quả rõ rệt.
• Hãy tập làm quen với các tác dụng phụ mà Tretinoin mang lại, bởi tuy Tretinoin đã được chứng minh có hiệu quả cao và an toàn cho làn da, nhưng nó vẫn có một số tác dụng phụ nhất định. 

3. Lựa chọn nồng độ Tretinoin phù hợp

Tretinoin có nhiều nồng độ khác nhau, từ dạng kem đến dạng gel với hàm lượng hoạt chất dao động từ 0.025% - 0.05% - 0.1%. Tương tự nhiều thành phần khác, nồng độ Tretinoin mà bạn sử dụng sẽ ảnh hưởng đến kết quả mang lại cho làn da. Hầu hết các nghiên cứu về sử dụng Tretinoin cho mục đích chống lão hoá đều cho thấy rằng kết quả tốt nhất mà Tretinoin đạt được là ở nồng độ trung bình vừa phải 0.05% Tretinoin.

Trong một nghiên cứu được thực hiện vào năm 1991, những người tham gia được cho sử dụng kem dưỡng chứa 0.5% Tretinoin đã nhận thấy được sự cải thiện của làn da thông qua việc nếp nhăn giảm đi, các đốm tăng sắc tố mờ dần, da bớt sần sùi thô ráp và trở nên săn chắc hơn, cũng như việc "cải thiện tổng thể làn da bị tổn thương do ánh nắng mặt trời" sau 24 tuần sử dụng.

Cùng nghiên cứu nói trên, những tình nguyện viên khác được cho sử dụng kem dưỡng chứa hàm lượng yếu hơn là 0.01% Tretinoin lại không được trải nghiệm những lợi ích tương tự, chứng tỏ rằng nồng độ Tretinoin có thể ảnh hưởng rất lớn đến kết quả trên da. Tuy nhiên, điều này cũng nói lên việc hàm lượng thấp Tretinoin sẽ làm giảm các tác dụng phụ mang lại.

Đa phần các bác sĩ da liễu sẽ có xu hướng kê toa sản phẩm chứa 0.05% Tretinoin, giúp cân bằng giữa việc mang lại kết quả tối ưu và các tác dụng phụ như khô da, bong da, mẩn đỏ. Thế nhưng không phải làn da của tất cả mọi người đều giống nhau, vì vậy tốt nhất bạn cần lắng nghe ý kiến của bác sĩ tư vấn cũng như hiểu rõ làn da của chính mình để lựa chọn nồng độ Tretinoin phù hợp.

Bên cạnh nồng độ Tretinoin thì kết cấu sản phẩm cũng quan trọng không kém. Thông thường đa số các sản phẩm chứa Tretinoin đều ở dạng kem (cream) và có kết cấu khá waxy. Đối với một số người sở hữu làn da dầu nhiều sẽ thấy dạng kem hơi nhờn và làm da đổ dầu vào buổi sáng sau khi ngủ dậy. Để giảm bóng nhờn và cảm giác khó chịu, bạn có thể lựa chọn sản phẩm bôi Tretinoin với kết cấu dạng gel.

4. The Perfect A (Rx Only)

(Xem chi tiết và đặt hàng tại ĐÂY)

Khác biệt với những sản phẩm chứa Tretinoin trên thị trường, The Perfect A có công thức độc đáo với sự kết hợp của 2 hoạt chất chính là Tretinoin 0.1% và L-Ascorbic Acid 10% đã được tối ưu hoá để mang lại hiệu quả tốt nhất trên da mà không xảy ra xung đột giữa 2 thành phần này với nhau. Nghe có vẻ mạnh, nhưng The Perfect A lại hoạt động vô cùng "êm" và mượt mà, ít gây kích ứng da (thậm chí có thể so sánh với công thức Tretinoin 0.5% của nhiều hãng khác trên thị trường). 

Tretinoin giúp thúc đẩy quá trình sừng hoá, tăng cường bong tróc tế bào chết trong khi Vitamin C chống oxy hoá, kích thích sản sinh Collagen và làm sáng da. Cả hai thành phần này khi kết hợp thêm với Hydroquinone bên dưới sẽ giúp đẩy hiệu quả điều trị sắc tố lên cao nhất có thể.

• Bản thân Tretinoin và Hydroquinone đều là những thành phần có hiệu quả trong điều trị sắc tố, kể cả khi bạn sử dụng riêng lẻ. Nhưng nhờ vào các cơ chế hoạt động khác nhau của chúng mà sự kết hợp giữa Tretinoin & Hydroquinone sẽ bổ trợ cho nhau một cách hoàn hảo, giúp tăng cường khả năng điều trị, mang lại hiệu quả tối ưu trên da.
• Cụ thể hơn, Hydroquinone ức chế sự hình thành Melanin thông qua việc ức chế enzyme tyrosinase - một trong những enzyme có tác dụng tổng hợp ra melanin tạo sắc tố da. Trong khi Tretinoin hoạt động bằng cách phân tán và loại bỏ các hạt sắc tố Melanin tồn tại trong lớp tế bào đáy sâu nhất của thượng bì (hay còn gọi là lớp tế bào cơ bản - basal layer), nhờ vậy mà rối loạn sắc tố (dyspigmentation) có thể được cải thiện đáng kể. 
• Ngoài ra, Tretinoin còn làm giảm hoạt động của các tế bào melanocytes, cũng như tạo điều kiện cho Hydroquinone thâm nhập vào da sâu hơn bằng cách tăng cường tốc độ sừng hoá của các tế bào Keratinocytes, giúp cho việc loại bỏ tế bào sắc tố diễn ra hiệu quả, đồng thời ngăn ngừa hiện tượng oxy hoá Hydroquinone có thể xảy ra.

Một ưu điểm khác không thể không nhắc đến của The Perfect A chính là kết cấu dạng lotion mịn mượt, không nhờn rít, không waxy như các sản phẩm Tretinoin thông thường.

Trích đoạn review từ blog Through Magnifying Glass:

"Tớ dùng tret chắc cũng dc 7-8 năm dù ko liên tục. 2 năm nay dùng đều; có khi nhờ vậy mà mụn ko còn xuất hiện và tớ dc tự do thử nhiều thứ ko cần lo sợ kiêng khem. Hiện giờ đang dùng The Perfect A trong hình. Em này hơi lạ vì kết hợp 0.1% tretinoin và 10% Vitamin C dạng l-ascorbic acid. Nghe có vẻ tàn phá nhưng thật sự rất nhẹ, nhẹ nhàng nhất trong các loại tret tớ từng dùng - ngay cả ở nồng độ thấp hơn. Đặc biệt là texture lotion bao đẹp ko nhờn ko waxy như các loại tret thông thường.

The Perfect A tớ có thể dùng mỗi tối mà ko sợ đỏ hay bong tróc. Nhưng ko vì vậy mà làm tới đâu bạn 🙂. Da có vấn đề tớ sẽ dùng tret đúng liều lượng hơn. Dùng duy trì như hiện tại, tớ chỉ cần ko bị ngắt quãng. Quan trọng nhất là giảm thiểu kích ứng. Bôi tret hay ko là canh theo phản ứng da. Hôm nào sáng thức dậy hơi căng/ bôi Vit C bị châm chích thì tối đó (và ngay cả tối sau đó) khỏi bôi tret. Trung bình 1 tuần dùng tret 5 ngày."

Lưu ý: Tretinoin là thuốc kê toa (RX Only) và chỉ được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ da liễu/chuyên viên tư vấn.

TỔNG KẾT

Sau khi đọc hết bài viết trên, nếu bạn vẫn cảm thấy lăn tăn và hoang mang không biết nên dấn thân vào con đường sử dụng Tretinoin hay không thì đừng ngại inbox cho team, chúng mình hứa sẽ cố gắng hết sức để đưa bạn vào con đường đầy "chông gai và máu me" nhưng kết quả mang lại thì hết sức mỹ mãn (nếu bạn biết treat da đúng cách) :D.